جراحی فک که با نام ارتوگناتیک نیز شناخته می‌شود، نوعی جراحی درمانی زیبایی است که به اصلاح بی نظمی‌و عدم توازن استخوان‌های فک پرداخته و آنها را صاف و موزون می‌کند تا ظاهر چهره و دندان‌ها را بهبود بخشد.
در صورتی که مشکلات فک با ارتودنسی قابل درمان نباشد، جراحی فک می‌تواند گزینه مناسبی برای بیمار باشد. در اکثر موارد، بیماران قبل و بعد از جراحی و تا زمان بهبود و توازن کامل فک‌ها، از بریس‌های فانکشنال استفاده می‌کنند. متخصص ارتودنسی می‌تواند با جراح فک و صورت همکاری کرده و برنامه درمانی بیمار را مشخص کند.
پس از توقف رشد فک‌ها (در حدود ۱۴ تا ۱۶ سالگی در خانم‌ها و ۱۷ تا ۲۱ سالگی در آقایان) بیمار برای انجام جراحی فک آماده خواهد بود.
چه کسانی نیاز به جراحی فک دارند؟
این نوع جراحی باید توسط جراح فک و صورت انجام گیرد. هدف اصلی جراحی فک اصلاح مشکلات شدید بایت ( مال اکلوژن ) است که می‌تواند در عملکرد فعالیت‌های روزانه مانند صحبت کردن، جویدن و حتی آپنه خواب تاثیر گذار باشد. همچنین بیمار ممکن است دچار درد مفاصل، ناراحتی‌های پریودنتیت و سردرد شود. در واقع افرادی که از مشکلات زیر رنج می‌برند؛ به احتمال زیاد کاندیدای جراحی فک هستند:
- نواقص مادرزادی
- درد مزمن فک یا مفصل گیجگاهی فکی(TMJ)
- تنفس غیر ارادی از راه دهان
- عدم روی هم قرار گرفتن لب‌ها بدون فشار و زور خود شخص
- ضربه یا آسیب به فک یا صورت
- اُپن بایت (هنگام روی هم قرار گرفتن دندان‌های بالا و پایین، فضای خالی میان آنها ایجاد می‌شود)
- جلوآمدگی فک‌ها
- عقب ماندگی چانه و فک پایین
- وجود تومور در فک
چه مدت پس از جراحی فک می‌توان متوجه تغییرات صورت شد؟
برای چند روز اول پس از جراحی فک، صورت ورم و کبودی دارد به همین دلیل نمی‌توان به درستی تغییرات را مشاهده کرد. به محض خوابیدن ورم صورت و کمرنگ شدن کبودی‌ها، بیمار می‌تواند متوجه تغییرات چهره شود.
جراحی فک می‌تواند تغییرات بسیار زیادی را در چهره ایجاد کند و اعتماد به نفس را به طور چشمگیری افزایش دهد. اما در ادامه به این تغییرات به صورت جزئی می‌پردازیم:
جراحی فک کل قسمت‌های چهره را تغییر می‌دهد
در جراحی فک، استخوان فک توسط جراحی بریده و شکل می‌گیرد و بر اساس نیاز بیمار به سمت جلو یا عقب برده می‌شود. سپس در جای جدید محکم می‌شود و موجب به وجود آمدن چهره‌‌‌ای کاملا جدید در نیمه پایینی صورت خواهد شد.
در برخی موارد، نیاز به اضافه کردن استخوان از سایر بخش‌های بدن دارد
در اغلب موارد طی جراحی چانه و فک، نیاز به برداشتن استخوان از پهلو، پا یا دنده‌ها وجود دارد. این استخوان به استخوان فک و در قسمتی که چانه را احاطه کرده، اضافه می‌شود و توسط سیم‌های موقتی تا زمانی که به استخوان اصلی جوش بخورد، سر جایش نگه داشته می‌شود. این جراحی می‌تواند به طور قابل توجهی، طول و عرض چانه بیمار را تغییر دهد و به نیم رخ و تمام رخ بیمار عمق، بُعد و تقارن بخشد.
جراحی فک بالا Maxillary surgery برای اصلاح اُوربایت اغلب موجب ترمیم لبخند لثه‌‌‌ای می‌شود
این نوع جراحی فک، موجب عقب رفتن استخوان فک و تغییر شکل چانه و ویژگی بخشیدن به چهره می‌شود.
جراحی فک بالا Maxillary surgery برای اصلاح اُوربایت ظاهر بینی‌های بزرگ را بهبود می‌بخشد
در واقع جراح با جلو بردن فک که ساختار حمایتی صورت است، موجب ویژگی بخشیدن به صورت می‌شود. فکین پایه و اساس ساخت اکثر قسمت‌های چهره است و تغییر آن متعاقبا موجب تغییرات اساسی در اطراف این بخش می‌شود.
تغییرات چهره پس از جراحی فک، بسته به میزان جلوآمدن یا عقب رفتن فک نسبت به موقعیت سابق آن، ممکن است ظریف یا قابل توجه باشد به طوری که چهره فرد به طور کامل تغییر کند. شکل و موقعیت چانه، بینی، دهان، فک بالا و پایین می‌تواند با توجه به نیاز پزشکی و زیبایی بیمار تغییر کرده و به طور کلی موجب بهبود خطوط و ابعاد صورت شود.
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک و چانه What are the complications of maxillofacial surgery?
طی جراحی فک، گروه جراحی سعی می‌کنند تا به عصب‌های فکین آسیبی نرسد با این حال به محض اتمام جراحی ممکن است در برخی بخش‌های صورت بی حسی داشته باشید. این مشکل به مرور زمان بهبود خواهد یافت.
اگر بخشی از فک بالا برداشته شود، بی حسی معمولا در گونه‌ها، لب بالا و دندان‌ها احساس می‌شود. در صورتی که جراحی بر روی فک پایین انجام شود، لب پایینی، چانه، دندان‌ها و احتمالا زبان ممکن است بی حس شود.
چرا بعضی افراد پس از جراحی فک Maxillofacial Surgery دچار بیحسی دائمی‌صورت می‌شوند؟
بی حسی که با نام پاراستیزیا نیز شناخته می‌شود، کاهش حس بخشی‌هایی است که دارای عصب یا انتهای اعصاب می‌باشند.
مطالب مرتبط: عکس جراحی فک Photo of jaw surgery
طی جراحی، محافظت از آسیب مستقیم به عصب‌های بزرگی که از فک بالا و پایین عبور می‌کنند، آسان است. این عصب‌ها در فکین و بافت‌ها به انشعابات باریک تر تقسیم می‌شوند که به آسانی دیده نمی‌شوند و نمی‌توان از آنها محافظت کرد. ممکن است برخی از این اعصاب در طی جراحی بریده یا آسیب ببینند. اما اعصاب تک انشعابی مربوط به بخش‌های کوچک تر پوست و بافت هستند، بنابراین فضاهای تاثیرگرفته محدود خواهند شد.
در صورتی که عصب، دچار آسیب دیدگی و بریدگی شود و انتهای عصب به محل بریدگی نزدیک باشد، خود عصب می‌تواند خود را ترمیم و درمان کند. این به معناست که بیشتر بی حسی‌ها با گذشت هفته‌ها و شاید ماه‌ها پس از جراحی فک، به حالت عادی خود باز خواهند گشت.
همچنین اعصابی وجود دارند که وظیفه آنها کنترل حرکت ماهیچه‌های فک و صورت می‌باشد. خوشبختانه این اعصاب از محل‌هایی از صورت و فک که در طول جراحی با آنها سروکار داریم عبور نمی‌کنند به همین دلیل جراحی فک تاثیری در حرکات لب‌ها و صورت ایجاد نمی‌کنند.
اصلاح بی نظمی‌های فکین و دندان‌ها در جراحی فک می‌تواند منجر به:
- تعادل و تقارن نیمه پایینی چهره
- بهبود عملکرد دندان‌ها
- بهبود خواب، تنفس، جویدن و بلع
- بهبود اختلالات گفتاری
- بهبود ظاهری
- افزایش اعتماد به نفس شود.
www.dorrclinic.com